قارچ دُنبَلان (یا دنبالان) نوعی قارچ خوراکی گرانقیمت و کمیاب است. این قارچ در گونههای مختلف به رنگهای قرمز تیره، خاکستری، سفید، بنفش و سیاه یافت میشود ولی لذیذترین نوع آن دارای پوستهٔ سیاه رنگ است. دو نوع سیاه و سفید این قارچ گرانقیمتترین قارچهای دنبلان زیرزمینی هستند. بیشترین میزان مصرف قارچ دنبلان در رستورانها، صنایع غذایی، تهیهٔ انواع سس ها و روغنهای معطر و نیز داروسازی است.سر آشپز معروف فرانسوی، ژان آنتلم بریلا-سوارین، دنبلان را الماس آشپزخانه لقب دادهاست.
قارچ دنبلان، که در عمق تقریباً ۳۰ سانتیمتری و در مجاورت ریشهٔ گیاهان رشد میکند، شکلی شبیه به سیب زمینی دارد و اندازهٔ آن از یک فندق تا اندازهٔ یک پرتقال میباشد. دنبلان به حالت طبیعی در بسیاری از مناطق معتدل دیده میشوند و آنها را به وسیلهٔ سگ یا خوک تربیتشده پیدا میکنند. قارچ دنبلان کوهی سفید در سال ۲۰۰۱ به قیمت هر کیلو بین ۲۰۰۰–۴۵۰۰ دلار امریکا بفروش رفتهاست. در دسامبر ۲۰۰۹ این قارچ به قیمت ۱۴٬۲۰۳ دلار بر کیلوگرم فروخته میشد. رکورد قیمت یک دنبلان سفید در دسامبر ۲۰۰۷ زده شد؛ کازینوداری به نام استانلی هو مبلغ ۳۳۰٬۰۰۰ دلار برای خرید یک دنبلان ۱٫۵ یک کیلویی پرداخت کرد
تلاش برای اهلی سازی و کاشت دنبلان نتیجه بخش بودهاست. مردم در طی قرنها مشاهده کرده بودند که این قارچ فقط در زیر درختان خاصی رشد میکند. ٔبر این اساس، در سال ۱۸۰۸، ژوزف تالون (Joseph Talon) فرانسوی میوههای ریخته شده در زیر درختان بلوط را جمع کرده و کاشت. نتیجه موفقیتآمیز بود: سالها بعد، در زیر درختهای رشد کرده دنبلان مشاهده شد. در سال ۱۸۴۷، آگوست روسو فرانسوی، با کاشتن میوههای جمعآوری شده از زیر درختانی که قبلاً در آنجا دنبلان مشاهده شده بود، یک مزرعهای ۷ هکتاری دنبلان ایجاد کرد. او به همین دلیل در سال ۱۸۵۵ جایزهای از نمایشگاه بینالمللی دریافت کرد. در اواخر قرن نوزدهم آفت اغلب کرمهای ابریشم را در جنوب فرانسه از بین برد، و در نتیجه باغات توت بلا استفاده شدند. نتیجه آنکه زمین زیادی برای پرورش دنبلان در دسترس قرار گرفت. در سال ۱۸۹۰ حدود ۷۵۰۰۰ هکتار درخت تولیدکننده دنبلان در فرانسه کشت شده بود.
در قرن بیستم، همراه با صنعتی شدن فرانسه و تخلیه روستاها، اغلب این مزارع رها شده و جزئی از طبیعت وحشی گردیدند. بعلاوه در نتیجه کشته شدن حدود۲٪ مردان فرانسوی در طی جنگ جهانی دوم مهارت کشت دنبلان گم شد. از آنجا که عمر بار دهی مزارع دنبلان ۳۰ سال است، تولید پرورشی دنبلان در بعد از جنگ شدیداً سقوط کرده و قیمتها به حدی بالا رفتند که در حال حاضر مصرف دنبلان به طبقه بالای جامعه، آنهم در مناسبتهای خاص، محدود شدهاست.
در سی سال گذشته تلاشهای جدیدی برای تولید انبوه دنبلان آغاز شدهاست. حدود ۸۰٪ دنبلان مصرف شده در فرانسه در مزارع پرورشی بعمل میآید. با اینحال، هنوز میزان تولید به سطح سال ۱۹۰۰ نرسیده است.
این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی همچون:
است.
مهمترین خواص این گیاه عبارتند از:
منبع: ویکی پدیا