همه آنچه مبتدی ها برای پرورش قارچ باید بدانند

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بالا بودن تولید قارچ در ایران معلول گسترش پرورش این محصول به صورت خانگی است. طی سال های اخیر خیلی ها با طی دوره های آموزشی ساده و استفاده از فضاهای بلااستفاده منزل نظیر پارکینگ، زیر زمین و انباری به پرورش قارچ روی آورده اند و از این محل به کسب درآمد پرداخته اند. اما آیا هنوز هم می توان برای پیدا کردن شغل و کسب درآمد روی پرورش قارچ حساب باز کرد؟
طبق آمار سازمان خواربار کشاورزی ملل متحد (فائو)، تولید سالانه قارچ جهان در مجموع هفت میلیون و 700 هزار تن است که از این میزان، پنج میلیون تن مربوط به کشور چین، 761 هزار تن ایتالیا، 390 هزار تن آمریکا، 304 هزار تن هلند، 148 هزار تن اسپانیا، 115 هزار تن فرانسه است و ایران با تولید 90 هزار تن قارچ در سال، رتبه پنجم را در جهان دارد.

سرانه تولید قارچ در ایران 1.2 کیلوگرم است، در حالی که میانگین سرانه تولید جهان 1.1 کیلوگرم است، بنابراین تولید قارچ ایران رقمی بالاتر از سرانه جهانی را نشان می دهد که در نوع خود جالب توجه است. اما سرانه مصرف قارچ خوراکی در کشورهای چین و آمریکا 5 کیلوگرم، در اروپا 4 کیلوگرم و در ایران  فقط 1.2 کیلوگرم است.

هم اکنون کشور چین با 688 هزار تن و هلند با 278 هزار تن کنسرو و تازه خوری قارچ خوراکی اولین و دومین صادرکننده این محصول در جهان به شمار می روند، در حالی که ایران در این زمینه صادرات ناچیزی دارد. در حال حاضر به طور رسمی سالانه حدود 1800 تن قارچ خوراکی از کشور صادر می شود.

شروع پرورش قارچ در انباری خانه پدری
بالا بودن سرانه تولید قارچ در ایران معلول گسترش پرورش این محصول به صورت خانگی است. طی سال های اخیر خیلی ها با طی دوره های آموزشی ساده و استفاده از فضاهای بلااستفاده منزل نظیر پارکینگ، زیر زمین و انباری به پرورش قارچ روی آورده اند و از این محل به کسب درآمد پرداخته اند. خانم سیده آسیه حسینی از جمله همین افراد است. او در سومین دوره همایش طلایه داران اقتصاد مقاومتی به عنوان تولید کننده برگزیده مورد تقدیر قرار گرفت.

سیده آسیه حسینی درباره نحوه ورودش به عرصه پرورش قارچ میگوید: "وقتی همسرم بعد از 13 سال فعالیت در شغل دولتی مشمول تعدیل نیرو شد و کار خود را از دست داد با مشکلات مالی زیادی روبرو شدیم. مخصوصا که تا مدت ها نتوانست شغل جدیدی پیدا کند. تصمیم گرفتم برای کمک به حل مشکل مالی خانواده به مشاغل خانگی روی بیاورم و عرصه پرورش قارچ را انتخاب کردم."

او می افزاید: "همسرم در آغاز کار مخالف کار پرورش قارچ بود چون فکر می کرد حتما ضرر خواهم کرد و مشکلاتمان بیشتر می شود. اما در نهایت با اصرار کار را در انباری منزل پدرم آغاز کردم. اوایل کار به دلیل بی تجربه بودن، قارچ ها از بین رفت و دچار ضرر شدم اما با کسب تجربه و استفاده از دانش پرورش قارچ به درآمدزایی مناسب رسیدم."

حالا شغل شوهرم پرورش قارچ است
این فعال اقتصادی خاطرنشان می کند: "همسرم با دیدن موفقیتم در پرورش قارچ، آرام آرام نظرش تغییر کرد و پذیرفت که این کار توجیه اقتصادی دارد. حالا شغل شوهرم پرورش قارچ است و کارگاه را او اداره می کند. با درآمد حاصل از فروش قارچ ها و دریافت 22 میلیون تومان تسهیلات اقتصاد مقاومتی از بسیج سازندگی توانستیم دو کارگاه 100 متری دیگر نیز راه اندازی کنیم و کار تولیدی را توسعه دهیم."

بسیاری تصور می کنند از آنجایی که تولید قارچ به صورت خانگی نیز انجام می شود، اصطلاحا دست توی کار زیاد شده و بازاریابی برای محصول کار مشکلی است. سیده آسیه حسینی با این دیدگاه موافق نیست و می گوید: "ما مشکلی برای بازاریابی نداریم، در واقع با تقاضای مضاعف نیز روبرو هستیم و مشتری ها خودشان به سراغمان می آیند. البته باید به این نکته توجه کرد که به طور کلی بازار قارچ در استان هایی که از گردشگران بیشتری پذیرایی می کنند، بهتر است زیرا در این استان ها رستوران های بیشتری وجود دارد و به طور طبیعی مصرف قارچ بالاتر از سایر استان هاست. استان مازندران که ما در آن ساکن هستیم همین وضعیت را دارد."

او درباره میزان درآمدش از پرورش قارچ اظهارمی کند: " در هر دوره 70 روزه پرورش قارچ، 15 میلیون تومان قارچ می فروشم که رقمی نزدیک به 7 میلیون تومان آن سود خالص است. بخش بیشتر هزینه های تولید قارچ به قیمت بالای کمپوست باز می گردد."

علاقه مندان از کجا و چگونه شروع کنند؟
این فعال اقتصاد مقاومتی در این باره که علاقمندان به پرورش قارچ باید کار خود را از کجا شروع کنند، می گوید: "هر کس قصد پرورش قارچ دارد باید اطلاعات لازم و دانش اولیه را در این زمینه کسب و در کلاسهای پرورش قارچ شرکت کند زیرا قارچ بسیار حساس است و تنظیم دما و رطوبت محیط از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از ویژگی های منحصر به فرد عرصه پرورش قارچ نیاز پایین آن به هزینه و سرمایه گذاری است." 

سیده آسیه حسینی می افزاید: "خوب است از مساحت های کم شروع کنند تا تجربه بدست آورند. مثلا در یک اتاق 10 متری با 1 میلیون تومان سرمایه می شود پرورش قارچ را آغاز کرد. برای شروع به کار، محلی از خانه که می تواند حمام، اتاق بدون استفاده یا انباری باشد را انتخاب و به این شرط که دارای امکان تخلیه هوا باشد اقدام به آماده سازی آن کنند."

استحکام سازه ها را جدی بگیرید
او خاطرنشان می کند: "باردهی قارچ به صورت روزانه انجام میشود بنابراین میزان تولید به تعداد روزهای باردهی تقسیم شده و شاید روزانه چند کیلو بار داشته باشیم. بهترین خریدار این شیوه از تولید در خانه معمولا همسایه ها و آشنایان هستند، به این دلیل که معمولا به دلیل کوچک بودن محیط تولید، قارچ های بدست آمده از کیفیت بهتری برخوردار هستند می توان به قیمتی بالاتر از سوپر مارکت ها و میوه فروشی ها قارچ را به فروش رساند. بعد از انتخاب محل، اولین قدم انتخاب قفسه بندی برای چیدن کمپوست هاست. نوع قفسه برای تولید در خانه با قفسه بندی قارچ دکمه ای در سالن های بزرگ تولید تفاوتهایی دارد. این تفاوتها به دلیل ارتفاع کم حمام یا اتاقهاست چراکه امکان مرتفع ساختن قفسه ها وجود ندارد و بنابراین مجبور خواهیم بود تا قفسه بندی را در حداکثر ٣ طبقه بسازیم."

این تولید کننده قارچ درباره سازه ها می گوید: "برای ساخت قفسه ها میتوان از لوله های آب کهنه نیز استفاده کرد و در کل این بخش ارتباط مستقیم با میزان هزینه اولیه شما خواهد داشت ولی طبق تجربه شخصی برای تولید قارچ در خانه هر قدر کمتر هزینه کنید به نفع شماست و خیلی کیفیت قفسه بندی در کار ما تاثیر گذار نیست فقط نسبت به استحکام آن مطمئن شوید. برای کف قفسه ها نیز میتوانید از تسمه های پلاستیکی استفاده یا حتی طناب کشی کنید. تهویه محیط باید یکنواخت باشد و رطوبت بین 70 تا 80 درصد تنظیم شود، تقویت خاک بستر بوسیله کود مایع و برداشت به موقع قارچ ها از عوامل موفقیت در تولید است. پس از فراهم کردن این امکانات شما نیاز به کمپوست دارید تا پرورش قارچ را آغاز کنید و با کمی مطالعه در زمینه پرورش قارچ می توانید تولید کننده قارچ در منزل یا انباری خانه خود باشید."

قارچ تولید کنید و تسهیلات بانکی بگیرید

مهدی قراییان امروز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در سمنان اظهار داشت: در حال حاضر در صورت وجود شرایط لازم نظیر آب و زمین کافی برای توسعه واحدهای صنعتی بزرگ با شناسایی بازار هدف صادراتی و همچنین برای کارگاه‌های کوچک مقیاس برای اشتغال خانگی در این حوزه زمینه لازم وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر زمینه اعطای تسهیلات بانکی به میزان 80 درصد کل سرمایه‌گذاری از محل صندوق توسعه ملی و یا منابع داخلی اعتبارات بانک کشاورزی با بهره 15 درصد وجود دارد.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان اضافه کرد: متقاضیان می‌توانند پس از اخذ مجوز تأسیس و ارائه مدارک لازم برای دریافت تسهیلات با هدف ایجاد واحدهای تولید قارچ در سطح استان اقدام کنند.

قراییان گفت: همچنین این مهم در مناطق روستایی در قالب تسهیلات اشتغال پایدار با نرخ سود 6 درصد پس از ثبت‌نام در سامانه کارا امکان‌پذیر است.

وی از تولید سالانه بیش از یک هزار تن قارچ خوراکی در واحدهای پرورش قارچ خوراکی در استان سمنان خبر داد و گفت: در استان سمنان 21 واحد فعال و دارای مجوز تولید و پرورش قارچ خوراکی وجود دارد.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان اضافه کرد: برای تولید این محصول از ضایعات و پسماندهای کشاورزی به‌عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود و فعالیتی زودبازده و اقتصادی تلقی شده و در ایجاد اشتغال و تأمین امنیت و سلامت غذایی نقش ارزنده‌ای دارد.

منبع: farsnews

کمپوست چیست؟

کمپوست پسماندهای آلی تجزیه‌شده و نسبتاً پایدار حاصل فرایند پوسش هستند و پوسش یا کمپوست کردن عمل پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی، حیوانی یا زباله‌های شهری همچنین لجن فاضلاب است که تحت شرایط خاص و روش‌های گوناگون انجام می‌گیرد. این عمل شاید کهن‌ترین روش بازیافت باشد. مواد آلی موجود در توده مصرفی برای کمپوست از ضایعات کشاورزی، مواد خوراکی و زباله‌هایی است که از راه تجزیه هوازی و بی‌هوازی به خاک سیاه و سفید غنی تبدیل می‌شوند که به عنوان کود در کشاورزی مصرف می‌شود. فرایند کمپوست بسیار ساده است و به‌دست افراد با تجربه در خانه‌های خود، کشاورزان در زمین‌های شان، و به شکل صنعتی نیز انجام می‌شود. کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیکی میکرورگانیسم‌هایی است که توانایی شکستن مولکول‌های درشت مواد آلی را دارا می‌باشند.

این کود که از پسماندهای کشاورزی، خانگی و خوراکی تولید می‌شود یکی از عالی‌ترین کودها برای مصارف کشاورزی به‌شمار می‌رود و تولیدکنندگان گل و گیاه نیز امکان بهره‌گیری از این کود را دارند. منیزیوم و فسفات موجود در این کود سبب آبرفتی شدن خاک‌های کشاورزی و جذب سریع تر مواد مغذی درون خاک می‌شود. کمپوست، خاک بسیار غنی و مورد استفاده است که در مکان‌هایی همچون در باغ‌ها، محوطه سازی، باغداری، و کشاورزی به عنوان کود بکار می‌روند. کمپوست به عنوان یک آفت کش طبیعی برای خاک نیز می‌باشد. در خاک پوسال اکوسیستم‌ها برای کنترل فرسایش، زمین و جریان بهسازی خاک، ساخت و ساز تالاب، و به عنوان پوشش دفن زباله بسیار مفید است.

انواع کمپوست

برای تهیه کمپوست، برحسب مواد مصرفی و نحوه تولید، انواع مختلف کمپوست تهیه می‌شود:

1- کمپوست حاصل از پسماند تَر شهری(بقایای مواد غذایی و سبزیجات) Municipal solid waste compost

2- کمپوست سبز Green waste compost

تهیه شده از پسماندهای باغبانی، پسماندهای حاصل از هرس گیاهان در فضای سبز و پارک‌ها که طی فرایند تجزیه و تخمیر توسط میکروارگانیسم‌ها، تبدیل به کمپوست می‌شوند.

3- ورمی کمپوست Vermicompost

4- کمپوست قارچ خوراکی Mushroom Compost

کمپوست جهت بستر کشت و تأمین‌کننده مواد غذایی در پرورش قارچ دکمه ای

منبع: ویکی پدیا 

جایگاه قارچ دکمه ای در قلمرو گیاهان

قارچ ها برای انسان ثمربخش هستند ، دقیقاً مانند سیب که ثمر دهنده ی یک درخت سیب هستند. قارچ دکمه ای نوعی قارچ با نام لاتین Agaricus bisporus است. سایر قارچ های کشت شده در هلند قارچ صدف (Pleurotus ostreatus) و shiitake (قارچ ژاپنی) (Edodes Lentinula) است.

در پادشاهی سبزیجات، قارچ در ارگانیسمهای هتروتروفیک قرار می گیرد. برخلاف گیاهان با گیاهان سبز بالاتر ، این هتروتروفها قادر به فتوسنتز نیستند. قارچ ها روبنده طبیعت هستند.

در پرورش قارچ نیز از زباله هایی مانند کود مرغ ، کود اسب ، نی ، گچ و فاضلاب (از کمپوست خودشان) برای تولید بستر مرغوب استفاده می شود که از آن قارچ رشد می کند. قبل از بازگشت به طبیعت ، آمونیاک با استفاده از واشر آمونیاک از هوای فرایند خارج می شود. حتی آمونیاک موجود در هوا به عنوان منبع نیتروژن در کمپوست استفاده می شود. قارچ که به آن میسلیوم نیز گفته می شود ، از کمپوست به عنوان منبع انرژی برای احتراق خود استفاده می کند و در آن انرژی آزاد می شود که برای رشد استفاده می شود.

پرورش قارچ، زحمت کم درآمد خوب/ برای کارآفرینی با 1.5 میلیون سرمایه شروع کنید

سرمایه لازم برای ورود به صنعت پرورش قارچ

اولین سوالی که ممکن است به ذهن یک علاقمند پرورش قارچ برای ورود به این صنعت برسد هزینه لازم برای شروع کار است، البته برای تاسیس یک کارگاه خانگی و زیرپله ای می توان با سرمایه 1.5 میلیون تومانی هم پرورش قارچ را آغاز کرد اما دبیر انجمن تولیدکنندگان قارچ خوراکی کشور، چندان با این نوع سرمایه گذاری ها موافق نیست و می گوید: کارگاه ها یا سالن های زیرزمینی و زیرپله ای محکوم به شکست هستند که علت آن هم، نوسانات بازار و قیمت بالای تمام شده تولید قارچ است که موجب ورشکستی صاحبان این کارگاه ها می شود.

به گفته حبیب الله عظیمی، برای فعالیت تنها دو سالن تولید و پرورش قارچ، نیاز به یک سیستم سرمایشی با قیمتی حدود 15 میلیون تومان است ضمن اینکه، تجهیزات دیگری هم برای پرورش قارچ مورد نیاز است که حجم سرمایه گذاری در زمینه قارچ را افزایش می دهد.
این فعال حوزه تولید قارچ، معتقد است که علاقه مندان به تولید قارچ برای آغاز به کار باید به دنبال تاسیس کارخانه هایی با ظرفیت بالای 200 تن کمپوست (بستر رویش قارچ) باشند تا فعالیت آنها به صرفه باشد.

وی درباره حجم سرمایه گذاری برای تولید و پرورش قارچ می گوید: برای کارخانه ای با ظرفیت 200 تن کمپوست نیاز به زمینی با وسعت 2 هزار متر مربع است که پیشنهاد می شود کارخانه در زمینی با مساحت 4 هزار مترمربع تاسیس شود تا امکان توسعه کارخانه در سال های آینده وجود داشته باشد.

عظیمی در ادامه تصریح می کند: علاوه بر زمینی با وسعت زیاد، کارخانه باید چاه آب یا حقابه داشته باشد که با در نظرگرفتن این شرایط، برای آغاز به کار و فعالیت در حوزه تولید قارچ باید سرمایه ای در حدود 2 میلیارد تومان داشته باشید.

دبیرانجمن پرورش قارچ، بیان می کند: وزارت جهاد کشاورزی، مجوز آغاز به کار سالن های تولید قارچ 200 تنی را می دهد اما براساس آمار به دست آمده از کارگاه های تولید قارچ، صرفه اقتصادی در سالن های با ظرفیت 475 تا 500 تن است و تولید قارچ با ظرفیت کمتر، چندان به صرفه نیست.

ارائه مشوق های مالی برای تولیدکنندگان

تأمین سرمایه 2 میلیارد تومانی برای ورود به صنعت پرورش قارچ برای بسیاری ازعلاقه مندان بالاست البته وزارت جهاد کشاورزی از این تولیدکنندگان حمایت کرده و تا حدودی به آنها کمک می کند. به گفته دبیرانجمن پرورش قارچ، وزارت جهاد کشاورزی به فعالانی که 20 درصد ازحجم سرمایه گذاری را در چنته داشته باشند تسهیلات بانکی ارائه می دهد که سود این وام هم حدود 18 درصد است.

منبع: عصر ایران